Witloof gaat voor mij  de geschiedenis in als de grootste mislukking in mijn moestuin. Vastbesloten om toch eens witloof in eigen bodem te telen, zaaide ik eind april de eerste zaadjes uit. Je moet weten, witloof is toch al een groente voor gevorderden. Niet dat het onmogelijk is, verre van. De groente vraagt gewoon iets meer moeite. Na ongeveer een maand of twee was het al over and out. Ik zag door het onkruid het witloof niet meer. Zonde, want nu is ongeveer het moment dat ik van mijn eigen witloof zou kunnen oogsten.

En dat is jammer, want ik ben zot van witloof. Rauw, gestoofd, soep, met hesp in kaassaus, met garnaaltjes,… Noem maar op. Maar buiten het feit dat ik niet meer zonder deze groente kan, is het ook een zeer bijzondere groente. Niet omdat ze eigenlijk in twee keer groeit, maar ook omwille van volgende weetjes:

(Foto Streekproduct.be)

1.  De naam ‘witloof’
De groente is een toevallige ‘ontdekking’ van de Belgische landbouwer Jan Brassens, die voor het eerst in 1830 met witloof op de markt kwam. Om de belasting op chicoreiwortels te ontwijken, gooide hij een deel van zijn wortels onder een hoop stro om ze te verstoppen. Toen hij na twee, drie weken de zakken weghaalde, was er wit loof op de wortels gegroeid. Witloof was ontstaan.

In Nederland spreekt men over ‘witlof’ i.p.v. witloof en ben je franstalig in België, dan spreek je over ‘chicon’. De échte Fransen daarentegen kennen dit woord niet. Zij noemen witloof ‘endive’, wat eigenlijk andijvie is voor ons.
Om het helemaal verwarrend te maken, staat witloof voor vele Fransen bekend als ‘Chicorée’.
100 namen, 100 manieren om het te bereiden.

2. Waarom grondwitloof?
In de winkel heb je  twee soorten witloof. Witloof geteeld op een hydrocultuur en grondwitloof. Enkel het tweede is een officieel beschermd product.

Om de benaming ‘grondwitloof’ te beschermen werd op 17 februari 2012 een heus charter  ondertekend. Grondwitloof is witloof waarbij de wortels in rechtstreeks contact geplaatst worden met de volle grond. Die grond zorgt voor de échte smaak van witloof. Het kweken van grondwitloof vraagt heel wat meer werk en is daarom tot dubbel zo duur als witloof uit hydrocultuur.  Maar ook minstens dubbel zo lekker!
Kies daarom altijd voor ‘grondwitloof’ en liefst van Belgische bodem.

3. Witloof is ook een soort koffie
Al noemen ze het dan wel chicorei, naar de chicons uit Brussel. Eigenlijk is het een koffiesurrogaat gemaakt van de wortel van de witloofplant. Maar is het met alle hippe koffiebars en barista’s wat in ongebruik geraakt. Gelukkig zijn er nog de grootouders. Zij voegen nog altijd een schep chicorei toe aan hun koffie als smaakmaker en sterkhouder.

4. Het witte goud
Zo wordt witloof ook wel eens genoemd. Enerzijds omdat echt grondwitloof best een kostbaar product is. Anderzijds omdat de witte kleur geen evidentie is. Wanneer de witloofkrop wordt blootgesteld aan licht, verkleurt die snel naar groen/geel. Het vergt dus wel degelijk skills om zo’n product te telen.
Naast witloof bestaat er ook roodloof. Een variant met een rood-paars randje. Deze soort is een kruising tussen witloof en de rode bladgroente radicchio.

5. Bitter
Witloof is bitter. Maar nog niet half zo bitter dan enkele decennia geleden.
Eigenlijk zijn we een bende verwende nesten. Het is té bitter? Goed, dan kruisen en kweken we dat wel een beetje naar onze smaak en goesting. Door de jaren heen is de smaak dus best wel wat geëvolueerd. Moest je het toch nog te bitter vinden, voeg dan een kop melk toe aan het kookwater, dat verzacht de bittere smaak.
Witloof is bovendien rijk aan voedingsvezels en dankzij zijn hoge vochtgehalte ook caloriearm: slechts 16 kcal per 100 gram. Gezond én lekker.

Wil je zelf genieten van échte grondwitloof? Dan kun je hier alle adresjes terugvinden waar je deze bittere stronk kunt kopen.

Ik hoop uit de grond van mijn hart (maar ook uit de grond van mijn moestuin) dat het me ooit wel lukt om dit witte goud zelf te telen.

Fingers crossed!
R.